Geschiedenis
Vooroorlogs begin
Voor de oorlog kende Apeldoorn één Christelijke Gereformeerde Kerk, de huidige Barnabaskerk aan de Canadalaan. Het gebied ten zuiden van de spoorlijnen was nog grotendeels onbebouwd. Vanaf de jaren twintig werden wel arbeidsbuurten ontwikkeld, waarmee arbeidersgezinnen betere huisvesting kregen. In 1935 begon ds. Jelle van Dalen met ‘straatevangelisatie’ in het zogeheten Houtjesdorp, de huidige de Metaalbuurt. Met het zingen van liederen werd de aandacht getrokken en met Kerst was er een goed bezocht kerstfeest in de wijk. Dat was de start van diverse activiteiten in het Houtjesdorp voor zowel kinderen als volwassenen, die voortduurden tot 1967.
 |
Gebouw 'Heil en Vrede' in het Houtjesdorp |
Naoorlogse groei
Na de oorlog begon Apeldoorn snel te groeien en Zuid werd een echt stadsdeel. In 1949 begonnen wekelijkse kerkdiensten in het toenmalige buurthuis Zuid-Oost, nabij de Mr. Lugtmeijerschool. In 1951 kwam ds. P.M. Jonker naar Apeldoorn om het werk in de nieuwe wijkgemeente op te pakken. Op 28 januari 1956 legde zijn opvolger, ds. J.H. Velema, de eerste steen van ons huidige kerkgebouw aan de Talingweg. Op 21 december werd het gebouw in gebruik genomen. Ds. Velema sprak over de woorden van Samuel “Spreek Heere, want uw knecht hoort”. Hierin werd benadrukt dat de gemeente in de kerk komt om naar het Woord van God te luisteren. De woorden zijn nog op de gedenksteen in de hal te lezen. Met deze woorden was ook de naam van de kerk geboren.
Op 25 oktober 1960 werd de Samuelkerk zelfstandig. Ds. Velema zette zijn arbeid voort in ‘Centrum’, van toen af aan Barnabaskerk genaamd. ‘Zuid’ ging op zoek naar een nieuwe eigen predikant en in 1962 kon ds. T. Brienen verwelkomd worden. Na hem kwamen ds. I. de Bruyne (1971-1978), ds. W.J. Quist (1978-1990), ds. B. Oosterbroek (1991-2004) en ds. M. Oppenhuizen (2007-2018).
Diverse activiteiten kwamen tot ontplooiing. Zo ontstonden er drie koren: Laus Deo, gospelkoor Vocation en kinderkoor Samuel. Helaas bestaat alleen nog gospelkoor Vocation. Verder zijn er jeugdclubs, contactgroepen, gespreksgroepen en bijbelkringen ontstaan. In 1974 begon de kindernevendienst tijdens de ochtenddiensten, zodat de kinderen op hun niveau het geloof aangereikt krijgen. Maar ook in de ‘gewone dienst’ wordt aandacht aan hen besteed, voordat zij naar hun eigen ruimte gaan. In de loop van de jaren worden ook wijkteams gestart waarmee meer gemeenteleden worden ingezet om naar elkaar om te zien.
In de jaren ’70 startte de woningbouw in de Maten. Dat leidde tot een verder groei van de Samuelgemeente. In de loop van de tijd ontstond daarom de behoefte aan uitbreiding van het gebouw. In 1991 werd met veel inzet van gemeenteleden nieuwe zaalruimte onder de kerkzaal gerealiseerd. De kerkzaal zelf werd aan de achterzijde uitgebreid ten koste van het toenmalige fietsenhok. De uitbouw wordt nog steeds aangeduid als ‘het fietsenhok’!
 |
 |
 |
 |
Veranderingen
In 2018 werd de missie van de Samuelgemeente opnieuw geformuleerd. De slotzin luidt: “We staan in de traditie van de Christelijke Gereformeerde Kerk en we staan open voor eigentijdse veranderingen.” Dat kenmerkt de geschiedenis van de gemeente. Aanvankelijk werd bijvoorbeeld gelezen uit de vertrouwde Statenvertaling en gezongen uit de Psalmberijming van 1773. In de jaren ’60 werd de Vertaling ’51 van de Bijbel ingevoerd en vanaf de jaren ’70 raakte de Nieuwe Berijming van de psalmen steeds meer ingeburgerd. Momenteel gebruiken we de Nieuwe Bijbelvertaling uit 2004 en zingen we naast de psalmen ook gezangen uit het Liedboek voor de Kerken, Opwekkingsliederen en andere bundels. Naast het orgel is er ook een muziekgroep voor de begeleiding. God spreekt tot ons in een taal die wij verstaan en we mogen ons geloof uitdrukken op manier waar we ons bij thuis voelen.
Verandering zorgt soms voor spanning, dat is ook de Samuelgemeente niet voorbijgegaan. Vooral sinds de eeuwwisseling is de gemeente gaan krimpen. Sommigen zochten een andere gemeente om meer rust te krijgen, anderen verlangden naar meer verandering dan bij ons gerealiseerd werd. Maar ook als kleinere gemeente blijven we onze plaats innemen in Apeldoorn-Zuid.
Naar buiten
Als kerk bestaan we niet alleen voor onszelf maar ook de voor onze omgeving. We hebben de activiteiten in het Houtjesdorp al genoemd. Vanaf 1958 werden er in de Samuelkerk kerst- en paaswelkomdiensten gehouden om mensen buiten de kerk te betrekken bij het Evangelie, de goede boodschap van Jezus Christus. Vanaf 1972 tot 2008 werd maandelijks een welkomdienst gehouden. Voor kinderen is jarenlang een Vakantiebijbelclub georganiseerd.
In 1967 werd samen met de Gereformeerde en de Nederlands Hervormde Kerk van Beekbergen begonnen met kerk- en recreatiewerk, eerst op camping de Pietersberg bij Beekbergen en later, tot 2008, op de Vinkenkamp bij Oosterhuizen.
 |
Kiosk op de Pietersberg |
In 1969 begon HAVAZ: HulpActie Voor Apeldoorn-Zuid. Tegenwoordig zijn er hulpprojecten samen met andere Apeldoornse kerken, zoals de jaarlijkse actie Vakantiegeld Samen Delen en het Christelijk Noodfonds Apeldoorn. Ook doen groepen uit de gemeente mee met acties van Stichting Present. Verder weg is jarenlang contact geweest met een kerk in Roemenië. Meermalen is ook een jeugdgroep daarheen geweest om te helpen met bijvoorbeeld een bouwproject of een Vakantiebijbelclub.
In 1975 werd begonnen met een maandelijkse dienst in Casa Bonita. Deze worden nog steeds georganiseerd, nu samen met de Christelijke Gereformeerde, Nederlands Gereformeerde en Vrijgemaakte zusterkerken.
In de jaren ’90 werd een asielzoekerscentrum geopend in Zuidbroek. Veel Apeldoornse kerken sloegen de handen ineen om ook naar de vluchtelingen om te zien. Daartoe ‘adopteerde’ elke kerk een taalgroep en zo waren er jarenlang Chinese bijbelstudies in de Samuelkerk. Na de sluiting van het azc in 2005 kwam dit ten einde. Toen begin 2019 de tijdelijke noodopvang voor asielzoekers opende aan de Christiaan Geurtsweg, was dat het startsein voor wekelijkse Iraanse bijbelstudies die samen met de internationale ICF-gemeente georganiseerd worden.
Samenwerking
De Christelijke Gereformeerde Kerken hebben altijd een eigen plek ingenomen in kerkelijk Nederland maar nooit een exclusieve plek en dat geldt ook voor de Samuelkerk. We weten ons één met de andere kerken omdat we horen bij dezelfde Here Jezus Christus. In de vorige paragraaf werden al vormen van samenwerking genoemd. Uiteraard is er samenwerking met de Christelijke Gereformeerde Barnabaskerk, Andreaskerk en ICF. Sinds 1992 is er ook officieel samenwerking met de Nederlands Gereformeerde Tabernakelkerk en sinds 2010 met de Vrijgemaakte kerken de Koningshof en de Voorhof. Het was mooi om die samenwerking te bekronen met een gezamenlijke avondmaalsdienst als uitdrukking van diepe onderlinge verbondenheid.
Diverse activiteiten zijn en worden samen met andere Apeldoornse kerken ondernomen. Een aantal is al genoemd. Andere activiteiten zijn de kerstlichtjestocht die een aantal jaren in het Matenpark werd gehouden, de Alpha-cursus en, samen met de Tabernakelkerk, Sportfreaks: om de week sportactiviteiten in Zuid met ruimte voor een goed gesprek waar veel jongeren elke keer naar uitkijken.